Czym jest FTP i jak z niego korzystać?

Może zastanawiałeś się kiedyś jak to jest, że po wpisaniu danego adresu w przeglądarkę otrzymujesz konkretną treść? Jeśli chcesz być bardziej precyzyjny, to pytanie powinno brzmieć: jak to jest, że pliki pojawiają się na ogólnodostępnym serwerze? Jaką sztuczkę należało zastosować, aby się tam znalazły? Z jakich aplikacji skorzystać?

Co to jest serwer FTP?

Jeśli chcesz sprawić, że pliki stworzone na komputerze zostaną przesłane na serwer i mogą być wywoływane za pomocą przypisanego do serwera adresu – musisz wykorzystać technologię zwaną FTP. Pokrótce scharakteryzuję ten rodzaj przesyłania danych, następnie przedstawię notkę historyczną, sposoby korzystania i aplikacje powiązane z FTP, a zakończę na zgromadzeniu i krótkim objaśnieniu pojęć związanych z tematem wpisu.

FTP jest skrótem od File Transfer Protocol i ogólnie rzecz biorąc jest to oprogramowanie, które pozwala na połączenie się komputera z siecią. FTP wykorzystywane jest do transferowania plików właśnie między właśnie komputerem a serwerem.

Z komputera na serwer – z serwera na komputer

Prawdopodobnie korzystałeś już z FTP, nie będąc nawet tego świadomym, gdyż pobieranie plików z serwera możliwe jest również dzięki w/w protokołowi. Dzisiejsze przeglądarki pozwalają na pobieranie plików z poziomu samego okna przeglądarki, jest to dość wygodnie i bardzo dobrze sprawdza się w sytuacji, kiedy chcemy pobrać np. jeden lub dwa pliki.

Niestety metoda przeglądarkowa nie pozwala na przesyłanie plików na serwer czy na zadawanie serwerowi jakichkolwiek pytań. Jeśli więc zajmujesz się tworzeniem stron powinieneś zapomnieć o takiej opcji. Oprócz tego dyskusyjna jest też kwestia bezpieczeństwa pobierania plików bezpośrednio przez przeglądarkę.

Zdecydowanie najlepszym i najpopularniejszym rozwiązaniem do przesyłania plików jest korzystanie z klienta FTP. Można go wykorzystywać do logowanie się na serwerze, przemieszczania się po strukturze jego folderów, a przede wszystkim do wymiany plików między dyskiem twardym, a serwerem FTP.

Niektóre z lepszych edytorów internetowych (Rapid Weaver, Dreamweaver) też posiadają funkcję klienta FTP. Samodzielnych klientów FTP jest ogrom, możemy znaleźć darmowe, a także takie, które są droższe niż doba w hotelu Marriott.

Krótka notka historyczna

Jako ciekawostkę warto przytoczyć co nieco o historii protokołu, a także o osobie, która uznawana jest za twórcę FTP. Omawiany w tym wpisie system przesyłania plików po raz pierwszy zastosowany został w 1971 rok przez ówczesnego pracownika MIT – Abhaya Bhushana, a wersja ta znana jest pod nazwą RFC 114.

To właśnie Bhushan uznawany jest za twórcę FTP, a dodatkowo przypisuje się mu tworzenie wczesnych wersji protokołów e-mail. Obecnie jest on prezesem Asquare Inc. i Fundacji IIT-Kanpur.

W kolejnych latach udoskonalano wspomnianą wersję FTP, a sama funkcja klient-serwer zdefiniowana została dopiero w latach 1980-1997.

Logowanie do serwera FTP

Łączenie się z serwerem FTP jest zbliżone do łączenia się z niemal każdym innym serwerem w sieci WWW. Kiedy logujesz się do swojej poczty Gmail lub konta swojego sklepu na Allegro, musisz podać nazwę użytkownika i hasło, zanim będziesz mógł wymieniać się informacjami z serwerem.

Jeśli chcesz zalogować się do serwera FTP musisz jeszcze znać adres serwera. Powinien on zaczynać się od przedrostka “ftp.”, co pozwala na identyfikowanie tego serwera jako właśnie FTP.

Istnieje jeszcze opcja logowania anonimowego, ale przedstawię Ci to w dalszej części wpisu. Opcjonalnie możemy posiadać też numer portu z którym następuje połączenie na serwerze. Najczęściej jest to nr 21, ewentualnie nr 20, gdyż są to porty domyślnie obsługiwane przez protokół FTP.

Logowanie anonimowe

Wracając do sposobów logowania – nadmieniłem wcześniej, iż istnieje opcja logowania anonimowego. Wiele serwerów definiowanych jako publiczne umożliwia logowanie się i pobieranie plików dla użytkowników.

Warto jednak zwrócić uwagę, że kiedy łączysz się w tzw. anonimowy sposób z serwerem FTP to nie jest to do końca połączenie anonimowe. Większość przypadków takiego sposobu logowania wymaga wprowadzenia własnego adresu e-mail jako hasła.

Dzięki temu administratorzy serwisów mogą monitorować to, kto przegląda i pobiera ich pliki. Nawet jeśli adres e-mail nie jest wymagany, to wszystkie nasze sesje będą rejestrowane i administrator serwera jest w stanie uzyskać nasz adres IP.

Najpopularniejsi klienci FTP

Jeśli chodzi o płatnych klientów FTP, to możesz nabyć takowy, który będzie oferował wszystkie potrzebne funkcji dla laika i dla profesjonalisty, w przeliczeniu na polską walutę za około 100 zł.

Wybierając klienta FTP warto zwrócić uwagę na poniższe cechy:

– interfejs,
– umożliwianie anonimowego FTP,
– umożliwianie ustawienia uprawnień do folderów i plików na serwerze,
– rozszerzenie pozwalająca na połączenie z kilkoma serwerami w jednym momencie,
– umożliwianie zarządzania kilkoma kontami,
– rejestracja twoich sesji FTP,
– automatyczne ostrzeganie o potrzebie uruchomienia trybu ASCII.

Klienci Windows

Zdecydowanie najpopularniejszym rozwiązaniem dla Windowsa jest całkowicie darmowa FilleZilla. Chociaż ma dość banalny interfejs, jest świetnym miejscem do rozpoczęcia swojej przygody z serwerami FTP.

Jeśli chodzi o płatne rozwiązania dla bardziej zaawansowanych użytkowników, to program FlashFXP od OpenSight Software jest bardzo interesującym rozwiązaniem. Jego interfejs i intuicyjność obsługi jest nieoceniona, a dodatkowo spełnia wszystkie wypisane przeze mnie wyżej wymogi. Cena za licencję do tego programu wynosi 150 zł.

Klienci Mac OS X

Jeśli używasz komputerów sygnowanych nadgryzionym jabłuszkiem również możesz skorzystać z FilleZilli i w tym środowisku też działa na darmowej licencji.

Najpopularniejszym płatnym rozwiązaniem na Macintoshe jest natomiast Fetch Softworks, który zbiera bardzo dobre recenzje od użytkowników m.in. za funkcjonalność. Licencja za ten produkt to wydatek rzędu 100 zł.

Słowniczek pojęć

Serwer FTP – dedykowane komputer, który świadczy usługę FTP;

Klient FTP – aplikacja komputerowa pozwlająca na uzyskanie dostępu do serwera FTP;

Ratio – stosunek wysłanych do pobranych z serwera danych;

Anonimowe połączenie FTP – połączenie z udostępnionym publicznie serwerem FTP bez użycia nazwy użytkownika i hasła.

Podsumowanie

Poznanie podstawowych informacji o protokole FTP to część bycia świadomym użytkownikiem internetu. Dodatkowo, jeśli chcesz zostać właścicielem jakiegoś serwisu, to ta wiedza jest niezbędna, gdyż pozwala zrozumieć działanie stron niejako od zakulisowej pozycji.

Istotną wskazówką dla osoby, która dopiero wchodzi w świat protokołu przesyłania plików, może być zachęcenie do tworzenia każdorazowych back-upów serwerów FTP przed wprowadzeniem jakichkolwiek zmian na nich.